EN KÂRLI ALIŞ VERİŞ

AKILLI TÜCCAR
Her insan, ahiret erzakını temin etmek için dünya pazarına gönderilmiş bir tüccardır. Ömür denen zaman zarfında alış verişini yapar, sonra asıl vatanı olan sonsuzluk yurduna döner. Burada kazandıkları ile oradaki hayatına devam eder. Akıllı bir tüccar gibi davranarak güzel bir alış veriş yapanlar, ellerindeki sermayeyi kat kat artırırlar, öbür dünyada rahat edecekleri bir yatırıma dönüştürürler. Akılsızlıkları nedeni ile sermayesini çar çur edenler ise, müflis bir tüccar gibi ortada kalırlar. Öbür dünyada da sefil ve perişan bir şekilde akılsızlıklarının cezasını çekerler.
Cenab-ı Hak insanı dünya pazarına gönderirken, eline iki büyük sermaye vermiştir. Birisi canı, diğeri de bir takım dünya mallarıdır. Dünya malı da yine Cenab-ı Hak tarafından verilen bir nimet olduğu için büyük bir kıymet ifade eder. O yüzden atalarımız, “ mal canın yongasıdır” demişlerdir.
Sahip olunan bu sermaye insanın kendine ait olan öz kaynakları değildir. Bunlar da yine Allah tarafından insana hibe olarak verilmiştir. Rahim ve Kerim olan Rabbimiz, bu sermayeleri Hazine-i Rahmetinden insana vermiş, rızası dairesinde kullanılmasını istemiştir. Bunun karşılığında da insana cennetini vaad etmiştir. Yani kendi verdiği malı ve canı, yüksek bir fiatla bizden satın almak istemiştir. Akıllı bir tüccar gibi davranarak malını ve canını Allah’a satanlar, karşılığında cennet gibi ebedî ve sermedî bir kazanç elde edeceklerdir. Zaten satmayanların da ellerindeki sermaye bir şekilde heba olup gitmektedir.
Tevbe suresi 111. Ayette Cenab-ı Hak,” Allah, mü'minlerden mallarını ve canlarını kendilerine verilecek cennet karşılığında satın almıştır” Buyurmaktadır.
Burada, Allah ile kul arasında bir alış verişten bahsedilmektedir. Kulun elindeki fâni mallara Allah müşteri olduktan sonra, onu satmaktan kaçınmak, en kibar tabirle ahmaklık olur. Her tüccar elindeki malı zengin ve güvenilir birisine satmak ister. Alıcı zengin ve güvenilir olursa, hem yüksek ücret verir,hem de vaad ettiği ücreti zamanında öder.
Canların ve malların Allah’a nasıl satılacağı konusunda bir çok âlim, Allah yolunda cihat etmek, gerektiğinde canını feda etmek, malını da infak etmek şeklinde izah ederken, Bediüzaman Hazretleri daha orijinal bir bakış açısı ile bu ayeti tefsir etmektedir. Bediüzzaman, Allah ile kul arasındaki bu alış verişi “ kârlı bir ticaret” olarak ifade etmektedir. İnsana verilen sermaye içerisinde, akıl, kalp ruh, hayal, göz, kulak, dil gibi maddi ve manevi varlıklar mevcuttur. Bu fırtınalı dünya hayatında insan kendi gücü ve kuvveti ile bu malları muhafaza edemez. Sağlam bir yed-i emine bırakmazsa, heba olup gidecektir.
Bediüzzaman, fâni ömrü bâkiye çevirecek bir alış veriş peşindedir. Bunun yolu ise, eldeki sermayeyi Allah yolunda sarfetmektir. Zaten Bediüzzaman, “ satmak” tabirini “sarfetmek, çalıştırmak” anlamında kullanmaktadır. İnsana verilen istidatlar ve göz, kulak, dil gibi azalar, Allah yolunda çalıştırılırsa, o zaman “ ömr-ü zail bâkiye inkılâb edecek, bâki meyveler verecektir.”
Meselâ göz, Saniine satılırsa, yani O’nun izni doğrultusunda ve helâl dairesinde çalıştırılırsa, kâinat kitabının bir mütealacısı ve Cenab-ı Hak’kın sanat ve marifetlerinin bir seyircisi derecesine çıkar, küre-i arz bahçesindeki rahmet çiçeklerinin bir arısı olur. Nefis hesabına çalıştırılırsa, nefsin heveslerine hizmet eden bir “kavvad” derekesine düşer. Akıl, hayal, dil, kulak gibi maddi ve manevi duygularımız ve uzuvlarımız da, Allah namına çalıştırılırsa, hem kıymetleri birden bine çıkacak, hem de ebedi âlemde daha mükemmel bir şekilde bize iade edilecektir.
Her insan, ahiret erzakını temin etmek için dünya pazarına gönderilmiş bir tüccardır demiştik. Akıllı tüccar, böyle bir alış verişi canına minnet bilir ve hem malını, hem canını Cenab- Hak’ka satmaktan bir an bile tereddüt etmez.

MÜLKÜ MÂLİKİNE SATMALIYIM (ALTINCI SÖZ)
Aczimi fakrımı fark etmeliyim,
Benliği içimden atmalıyım ben,
Nefsi ve hevayı terk etmeliyim,
Hüda’nın yolundan gitmeliyim ben.

Birer misafiriz fâni dünyada,
Hak’ka biat ettik Kaalubelâ’da
Akdimiz asılı Arş-ı Âlâ’da
Verdiğim o sözü tutmalıyım ben.

Hayat deli dolu akan bir selmiş,
Ömür ağacının dalı eğilmiş,
Benim dediklerim benim değilmiş,
Emaneti teslim etmeliyim ben.

Rabbimin verdiği canı ve malı,
O’nun hesabına çalıştırmalı,
Şeytanın sunduğu zehirli balı,
Elimin tersiyle itmeliyim ben.

Hayat netameli, dünya bîkarar,
Dünyaya sarılan ediyor zarar
Hak’ka dayananlar hep kârlı çıkar,
Allah’în ipini tutmalıyım ben.

Kerim olan Rabbim, kerem ediyor,
Mülkümü siz bana satınız diyor,
Karşılığında bir cennet veriyor,
Mülkü mâlikine satmalıyım ben.