HIDRELLEZ ŞENLİKLERİ

H I D R E L L E Z
Hıderellez, dünyanın bir çok yerinde baharın başlangıcı olarak kutlansa da, Anadolu kökenli bir kültürel faaliyettir. Anadolu'nun da değişik yörelerinde farklı şekillerde kutlanır. Kökeni hakkında çeşitli rivayetler bulunsa da, ağırlıklı olarak HIZIR ve İLYAS adlarındaki iki Allah dostunun buluştuğu gün yaşanan sevinç halidir. Bazı kaynaklar bu iki şahsın peygamber olduğunu ileri sürerken, bazıları da ölümsüzlük iksiri içmiş iki evliya olduklarını belirtir.
Menkıbeye göre, bu iki zat, ölümsüzlük iksiri içtikten sonra bir birlerinden ayılırlar. Çok uzun yıllar birbirlerini aramakla geçirirler. Nihayet 6 MAYI günü buluşur ve kucaklaşırlar. Her ikisi de sevinçten ağlamaya başlar. Onların gözyaşları ile toprak yeşerir, yer yüzüne bahar gelir ve yeni bir hayat başlar. HIDIR ile İLYAS'ın buluşma günü olan 6 MAYIS, o zamandan beri "HIDRELLEZ" olarak kutlanmaktadır. O gün genellikle kısa süre de olsa bir yağmur yağar. İşte bu yağmur, HIDIR ile İLYAS'ın gözyaşlarıdır.
HIZIR ALEYHİSSELAM'ın darda olan insanlara yardım ettiğine ve onaların sıkıntılarını giderdiğine inanılır. Geçtiği yerlere bolluk ve bereket getirdiği kabul edilir. Halk arasında birisine dua edilirken " Hızır yoldaşın olsun" denilir. Birisine çok sıkıştığı zaman yardım elini uzatanalara " Hızır gibi yetişti" şeklinde iltifatta bulunulur.



Hıdrellez, Anadolu'nun bir çok yöresinden değişik eğlence ve törenlerle kutlanır. Bazı yerlerde o gün kurbanlar kesilir, yemekler yapılır, toplu halde ziyafetle verilir. Bazı yörelerde türbe ziyaretleri yapılır, dualar edilir. Bazı yerlerde de çeşitli şenliklerle 6 MAYIS "HIDRELLEZ GÜNÜ" olarak kutlanmış olur.
Şimdilerde bu kutlamalara fazla rağbet edilmiyor. Özellikle köyden kentlere göç arttıkça ve köylerdeki yerleşik kültür şehir kültürü ile yer değiştirdikçe, eski gelenekler de bir bir terk ediliyor. Hıdrellez kutlamaları da bundan nasibini almış bulunuyor.

Bizim çocukluğumuzda yani bundan bir hayli yıl önce, (30-40 yıl gibi)hıdrellez şenlikleri köyümüzün en büyük eğlence günlerindendi. O gün genç kızlar arasınsa bir "HIDRELLEZ MÂNİSİ" olarak kutlanırdı. Kızlar bayramlık elbiselerini giyer, süslenir, yanlarına da yiyecek sepetlerini alarak köyün yakınlarındaki yeşillik bir yere giderler, orada mâni çekilişi yaparlardı. Tabi köyün gençleri de uzaktan onaları izlerdi.

Bir kavanoza su doldurulur, içine de papatya ve çeşitli çiçekler atılırdı. Bu kavanoza her kız bir eşyasını atardı. Kimi yüzüğünü, kimi bir tokasını ve ya bir boncuğunu kavanoza atar, sonra kavanozun üstü peşkir ile örtülürdü. Ondan sonra kızlar toplu halde mâni söylerler, bu arada bir küçük kız da her mâniden sonra kavanozdan bir eşya çıkartır, o eşya kime ait ise, o mâni o kız için söylenmiş olurdu. Bu şekilde mâniler "mânalandırılmış" olurdu.

Hıdrellez mânilerinden bir kaç örnek:

Mâniciğim ellerde
Su çalkanır göllerde
Gönlüm güvercin olmuş
Eğlenmiyor çöllerde.

Su başında su tası,
Gümüştendir kurnası
Bugün dilek tutanın
Kabul olur duası,

Al fistanım var benim,
Bedenime dar benim,
Şu gelenler içinde
Elâ gözlü yar benim.

Tarlanın başı kaya,
Yüzü benziyor aya
Ben canımdan usandım,
Benlerin saya saya,

Bu şekilede herkesin kavanozdaki eşyası çıkasıya kadar mani söylenirdi. Sonunda da sepetlerden getirilen yiyecekler çıkartılır, ziyafet faslı başlardı. En çok da orada pişirilen tereyağlı bulgur pilavı sevilirdi. Yanında da tam yağlı koyun yoğurdundan yapılan soğuk bir ayran yapılır, yufka ekmekle yemesine doyum olmazdı.....
Akşam üzeri, güneş batmaya yaklaştığında yine maniler söyleyerek köye dönülürdü.

Hıdrellezin kültürümüzdeki yeri böyleydi. Ama zamanla bu gelenekler de değişime uğradı. Bazısı ortadan kalktı, bazıları bize yabancılaştı. Ama yine de bir şekilde devam etmesi güzel bir şey.

"HIDRELLEZ GÜNÜNÜZ KUTLU OLSUN "desem, acaba nasıl karşılanır????